Roeping van Mattheüs deel 2

In aansluiting op mijn blog van 22 april over het schilderij ‘De Roeping van Mattheüs’ uit 1621 door H. ter Brugghen, volgt nu, zoals beloofd, een vervolg. Deze keer iets meer technisch en minder inhoudelijk. In deze bijdrage wil ik het werk namelijk plaatsen in de kunstgeschiedenis en in het oevre van de schilder. Om te beginnen zal ik schilderijen met hetzelfde onderwerp op een rijtje zetten.

De roeping van Mattheüs – H. Ter Brugghen 1621

De Roeping van Mattheüs door H. Ter Brugghen 1621

Afgelopen zaterdag ben ik ivm het vak ‘inleiding Kunst’ o.a. naar het Centraal Museum geweest in Utrecht. Daar hebben we met een groep 13 kunstwerken bekeken, en in groepjes van 2  één daarvan uitgebreid bestudeerd. Een studiegenoot en ik hebben het bovenstaande schilderij bekeken. En het schilderij bleef boeien. Wat we hebben ontdekt en bedacht, zal ik in deze bijdrage proberen op een rijtje te zetten. Eén ding wil ik alvast verklappen: het hele schilderij draait om keuzes en roeping.

Mini-conferentie ‘computers and art’

Vorige week vrijdag ben ik naar een miniconferentie geweest; die werd georganiseerd door een deel van de vakgroep van Wilco (mijn man). De conferentie ging over ‘computers and art’. Het volledige programma kun je hier vinden. Over het algemeen ging het over het raakvlak tussen kunstonderzoek en computers. Alleen de laatste lezing had niets met computers te maken, die ging over Van Goghs visie op de natuur. En aan het eind van de middag was de inaugurele dubbelrede van twee profs, over ‘geloof in computers’.

Lieux de mémoire en ontvoogding

Vandaag heb ik m’n tentamen ‘Veranderende grenzen. Nationalisme in Europa 1815-1919’ gehaald (een 7). Daar was ik erg blij mee. Het was een pittig vak, erg veel feiten en feitjes, namen en grote lijnen. En ik had doordat ik vorige week ziek was, ineens geen tijd meer om alles rustig te herhalen. Dus een 7 was voor mij een goede meevaller.

Lieux de mémoire
In de casus in het laatste gedeelte van de cursus, stond een interessant interview met Pierre Nora, een Franse historicus, over diens project ‘Les lieux de mémoire’ (ankerplaatsen van het geheugen). Ik vond het vooral intrigerend omdat ik een aantal van de uitspraken in het artikel kon verbinden aan een ander onderwerp waar ik momenteel over na loop te denken.

Ontvoogding
Dat onderwerp is de tendens in onze kerken van ‘ontvoogding’ (om het kort samen te vatten). Ik heb geen bewijzen dát dat een bestaande tendens is, maar ik heb wel dat vermoeden. Ik versta onder ‘ontvoogding’ ongeveer dit: het proces van het uit het oog verliezen van de eigen geschiedenis en de daaraan verbonden ‘grote mannen’ en de daarin opgeslagen kennis en ervaring. De concrete oorzaken hiervan en de gevolgen, zal ik wellicht een andere keer verder uitwerken.

Puchinger – interessant figuur!

Komende vrijdag hoop ik naar een congres te gaan, over een eeuw christelijke letterkunde in de 20e eeuw. In voorbereiding daarop heb ik gisteren wat zitten googlen op de naam Puchinger. Daarbij kwam ik erachter dat dat een zeer boeiende figuur is, tenminste voor zover ik in korte tijd kennis kon maken.

Ik heb diverse malen moeten lachen om uitspraken in dit artikel van George Harinck over Puchinger.

Ik herkende mijzelf erg in Puchingers interesses: theologie, wijsbegeerte, letterkunde, geschiedenis. En ook zijn inzet om studenten wat kritische geest bij te brengen, de verbindingen die hij legt tussen de verschillende kennisgebieden herkende ik als iets wat ik ook probeer. Dat is ook waarom ik deze weblog heb opgezet. Ik zie af en toe verbindingen die vakoverstijgend zijn.

Tegelijk herken ik mijzelf ook niet echt in hem: hij had een werkkracht en een virtuositeit die ik wel eens mis. Mijn trage leesvaardigheid is een drempel, waardoor ik niet half zoveel kan lezen als wat hij heeft geschreven. Dat vind ik wel erg jammer, het liefst zou ik de komende week gewoon 3 boeken van Puchinger verslinden. Dat zit er dus niet in.

Ik kan het in ieder geval aanraden om in ieder geval dat artikel waar ik naar linkte, te lezen. Overigens vond mijn man het ook leuk om te lezen, zeker ook omdat het een oud-SSR-lid is.

Tentamen letterkunde en leesvaardigheid

Komende maandag heb ik een tentamen voor het vak ‘inleiding letterkunde’. Een flink groot vak, eindeloos veel namen, iets minder groot aantal stromingen, en dito verbindingen tussen de verschillende stromingen. Heel veel leesvoer.

Bij deze een stukje zelfreflexie over hoe ik gestudeerd heb, waarbij ik ook inga op mijn verminderde leesvaardigheid tgv burn-out.

Lezing ‘nationale muziek’

Maandagavond was er een studium generale lezing, over Nationale muziek, zoals dat werd gepropageerd door Ralph Vaughan Williams. Het was een boeiender lezing dan ik vantevoren had gedacht.

Een paar hoofdpunten uit de lezing, die zijn blijven hangen, waarvan ik denk dat ik er nog wel eens iets aan zal vastknopen:

– Williams vond dat een musicus pas in het buitenland moest gaan ‘shoppen’ als hij volwassen was geworden in het eigen land; dan pas was kruisbestuiving een verrijking.

– Cultureel nationalisme kon volgens hem heel goed samengaan met een streven naar een europese federatie (federal union, al in de jaren-’30!).

– Authenticiteit bij de uitvoering van (oudere) muziekstukken hield volgens hem niet in dat het met antieke instrumenten gespeeld moest worden, evenmin dat de muziek precies zoals het op papier stond gespeeld moest worden. Bach (volgens Williams ‘grootste componist aller tijden’) moest bijvoorbeeld in Engeland in het Engels gezongen worden, waarbij het ritme aangepast moest worden aan de tekstuele klemtonen. Ook zette hij klarinetten in bij de uitvoering, want ‘als Bach die instrumenten had gekend, had hij ze ook ingezet’. Dat is volgens hem pas een ‘authentieke uitvoering’.

Ik broed nog een beetje op parallellen met bijbeluitleg en geloofsleer. Wellicht volgt daar later nog een post over.

Avondmaalsbriefjes en patronage

Een paar lijnen aan elkaar geknoopt…

Bij het vak Ancien Régime ging een hoofdstuk over patronagestelsels.
Bij ons in de gemeente is een opener avondmaalsbeleid ingevoerd, het is niet meer verplicht (als is het nog wel een voorkeur) om een ‘avondmaalsbriefje’ (getuigenis van eigen kerkenraad) mee te hebben als je als gast van ‘buiten’ komt.
En vanmorgen lazen we aan tafel de brief van Paulus aan Filémon.

Volgens mij heeft dit met elkaar te maken, en wel als volgt:

studietempo enzo

Ik studeer bij de Open Universiteit, in eigen tempo. Ik probeer zoveel mogelijk voltijds te studeren, het liefst heb ik m’n propedeuse in 1 jaar af. Nu is er een complicatie: sommige vakken hebben vaste tentamendagen, en sommige hebben ‘ingangseisen’ (eerst een specifiek ander vak afronden, soms meerdere), en eentje heeft een verplichte bijeenkomst, waardoor het precies moeilijk is om alle propedeusevakken achter elkaar af te ronden

Confessioneel tijdperk, of Reformatie en Contrareformatie

Gisteren en vandaag ben ik bezig geweest met een hoofdstuk over ‘kerk en religie in het confessionele tijdperk’, oftewel: de tijd van de reformatie en contrareformatie. Een van de kernpunten van dat hoofdstuk is dat de termen ‘Reformatie’ en ‘Contrareformatie’ een verkeerde indruk wekken, alsof de Reformatie een volstrekt nieuwe uitvinding was, en alsof de Contrareformatie alleen een reactie daarop was. In het hoofdstuk wordt betoogd dat er veel meer overeenkomsten waren dan verschillen in die twee bewegingen.